Basınç altında çalışan ve özellikle sanayi iş kolların da yoğun olarak kullanılan Basınçlı Kap, Ekipman ve Tesisatları işyerlerindeki iş güvenliği açısından yüksek riskli makine ve ekipmanların arasında sayılmaktadır.
Basınçlı kapların ve basınç altında çalışan makine, ekipman(en az 0,5 bar) ve tesisatların periyodik kontrol zorunluluğu ve kontrol kriterleri İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin Ek-III bölümü 2. Periyodik Kontrole Tabi İş Ekipmanları maddesinin altındaki 2.1. bendinde ( Basınçlı Kap Ve Tesisatlar) ve alt bentlerinde belirtilmiştir.
Basınçlı Kap, Ekipmanların ve Tesisatlarının kontrollerinin yapılmaması sonucu hasar görmeleri, olası bir tehlike durumunda yakınında çalışanlara zarar vermeleri ve üretim süreçlerini baltalamaları işletmeler için çoğu zaman kaçınılmaz ve istenmeyen vakalar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Basınçlı kapların kontrolünde; temel prensip olarak Hidrostatik Test (basınçlı tank testi) yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Mevcut zorunlu haller (işletme ve tesislerin ve/veya basınçlı kap ve ekipmanlarının durdurulamadığı haller) sebebiyle hidrostatik test yapılamadığı durumlarda periyodik kontrollerin standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri ile periyodik kontrollerin yapılmasına yasal olarak uygunluğunu tanımlamaktadır. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir.
Basınçlı Kap, Ekipman ve Tesisatlarının periyodik kontrol aralığı ve kriterleri standartlar ile belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemiş ise iş ekipmanının periyodik kontrolü, bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak, iş güvenliği profesyonellerince yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılır. Belirlenen periyodik kontrol aralığının bu Yönetmelikte belirtilen istisnalar dışında bir yılı aşmaması gerekir.
İşletmelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden, basınçlı kapların emniyet ekipmanları ile birlikte güvenli bir şekilde kullanılması için, bu kapların periyodik olarak korozyon, sızdırmazlık, aşınma, çatlak, deformasyon, bağlantı kontrolü, sıcaklık, basınç, temizlik, fonksiyon gibi kriterlerin test ve kontrol edilmesi gerekmektedir.
PERİYODİK ÖLÇÜM MERKEZİ; bünyesindeki Makine Mühendisi yetkin kontrolörleri ile hassas ve kalibreli ölçüm araçları vasıtasıyla işletmenizde kullanılan Basınçlı Kap, Ekipman ve Tesisatlarının periyodik kontrol ve testlerinde Akredite Muayene Kuruluşu olarak sizlere yüksek standartlarda hizmet sunarak bağımsız, tarafsız ve güvenilir 3. Taraf mühendislik kontrolleri gerçekleştirmektedir.
PERİYODİK ÖLÇÜM MERKEZİ TARAFINDAN PERİYODİK KONTROLE TABİİ TUTULAN BASINÇLI KAP VE EKİPMANLAR
- Buhar Kazanı
- Kalorifer Kazanı
- Kızgın Yağ (Kızgın Su) Kazanı
- Sıcak Su Kazanı
- Yemek Pişirme Kazanı
- Basınçlı Hava Tankı
- Genleşme Tankı
- Hidrofor Tankı
- Boyler
- Otoklav
- Kombi
- Kompresör
- Emniyet Ventilleri
- Buhar Jeneratörleri
- Basınçlı Sıvı Tankları ve Tesisatları
- Tehlikeli Sıvıların Bulunduğu Tank Ve Depolar
- Sıvılaştırılmış Gaz ve Akaryakıt Tankları (Lpg Ve Benzeri)
Tablo 1- Basınçlı Kap ve Ekipmanların Asgari Kontrol Periyot ve Kriterleri
| EKİPMAN ADI | KONTROL PERİYODU(Azami Süre) | PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ(İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)** |
| Buhar kazanları | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS 2025 ve TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Kalorifer kazanları | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS EN 12952-6 standardında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Taşınabilir gaz tüpleri(Dikişli, dikişsiz) | Standartlarda süre belirtilmemişse3Yıl | TS EN 1802, TS EN 1803, TS EN 1968, TS EN 13322, TS EN 14876, TS EN ISO 9809 ve TS EN ISO 16148 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Taşınabilir asetilen tüpleri | TS EN 12863 standardında belirtilen sürelerde | TS EN 12863 standardında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Manifoldlu asetilen tüp demetleri | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS EN 12755 ve TS EN 13720 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Manifoldlu tüp demetleri | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS EN 13385 ve TS EN 13769 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü) (1) | 10 Yıl | TS 55, TS 1445, TS 1446, TS EN 12817 ve TS EN 12819 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı) (1) | 10 Yıl | TS EN12817, TS EN 12819 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Kullanımdaki LPG tüpleri | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS EN 1440:2008+A1:2012, TS EN 14767,TS EN 14795, TS EN 14914 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Basınçlı hava tankları(2), (3) | Standartlarda süre belirtilmemişse1 Yıl | TS 1203 EN 286-1, TS EN 1012-1:2010, TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Kriyojenik tanklar | TS EN:13458 – 3 standardında belirtilen sürelerde. | TS EN 1251-3, TS EN:13458 – 3, TS EN 13530-3 ve TS EN 14197-3, standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| Tehlikeli sıvıların(4) bulunduğu tank ve depolar | 10 Yıl(5) | API 620, API 650, API 653, API 2610 standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. |
| (1) LPG tanklarında bulunan emniyet valfleri ise 5 yılda bir kontrol ve teste tabi tutulur.(2) Seyyar veya sabit kompresör hava tankları ile basınçlı hava ihtiva eden her türlü kap ve bunların sabit donanımı.(3) Kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır.(4) Tehlikeli sıvılar: aşındırıcı veya sağlığa zararlı sıvılardır.
(5) Tahribatsız muayene yöntemleri kullanılır. |
||
| (*) Periyodik kontrol süreleri API 510 standardı esas alınarak belirlenen basınçlı ekipmanlarda; basınçlı ekipmandaki içerik (basınç ve benzeri) kayıpları ile korozyon gibi nedenlerle meydana gelen bozulmalar dikkate alınarak yapılan risk değerlendirmesi ve yönetimi çerçevesinde belirlenen periyodik kontrol süreleri, ekipmanın kalan ömrünün yarısını ve her halükarda beş yılı aşmaması gerekir.(**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir. | ||