PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI (PKD) HAZIRLANMASI
30.04.2013 tarih ve 28633 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik” gereğince patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan iş yerleri “Patlamadan Korunma Dokümanı” hazırlamakla yükümlüdür.
Yönetmeliğe göre yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların bulunduğu tüm alanlarda patlayıcı alan ZONE (BÖLGE) hesabının yapılması gerekmektedir.
Periodik Çözüm Merkezi olarak; Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) kapsamında yapmış olduğumuz çalışmalar aşağıdaki gibidir:
İş yerinde kullanılan tüm MSDS’ler (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu) incelenerek yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı özellikteki kimyasalların belirlenmesi,
Belirlenen kimyasallara göre EN 60079-10-1, EN 60079-10-2 ve CEI 31-35 standartları kullanılarak Zone ( Bölge) hesaplamalarının yapılması,
Zone (Bölge) haritaları çizilerek, Patlamadan Korunma Dokümanının oluşturulması,
Bu kapsamda talep edilmesi halinde belirlenen Zone (Bölge) içerisinde kalan Exproof ekipman uygunluğu hizmetimizde mevcuttur.
Patlamadan Korunma Dokümanını hangi firmalar hazırlamalıdır?
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren ve patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan iş yerlerinde uygulanmaktadır.
Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanması gereken iş yerlerine aşağıdaki örnekler verilebilir.
Doğal gaz dolum istasyonları,
Benzin istasyonları,
Boyahaneler,
Tehlikeli gaz veya toz depolama tankları
Ayrıca yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı her türlü kimyasalı bulunduran, üreten, işleten, kullanan, depolayan ve dolumunu yapan tesisler de Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlamakla yükümlüdürler.
ATEX 137 YÖNETMELİĞİNE GÖRE GÜVENLİK MUAYENESİ
(ATEX 137 [99/92/AT] – Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik)
İş yerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanları korumak amacıyla alınması gereken önlemler ATEX 137 yönetmeliğinde belirlenmiştir. Patlayıcı ortamların söz konusu olabileceği işletmeler bu yönetmeliğin gereklerini karşılamalı ve iş yerindeki çalışanların sağlık ve emniyetini güvence altına almalıdırlar.
ATEX 137 yönetmeliğine göre güvenlik muayenesi, patlayıcı ortamlar ihtiva eden iş yerlerinin bu yönetmelik kapsamında detaylı bir değerlendirmesini içerir. Bu yönetmeliğe göre muayenesi gerçekleştirilen iş yerleri için eğer yönetmeliğe uygunlukları tam olarak tespit edilmişse ATEX 137 uygunluk raporu düzenlenir. Bu rapor, söz konusu iş yerinin patlayıcı ortamlarda çalışanlar için bütün tedbirleri aldığını belirtir.
MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMDA KULLANILAN TEÇHİZAT VE KORUYUCU SİSTEMLER
‘’Explosive’’ ve ‘’Atmosphere’’ kelimelerinin kısaltması olan, ATEX olarak da bilinen Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB), ürünlerin aşırı şartlar altında göstermesi gereken tepkileri ve karşılaması gereken gereklilikleri belirlemektedir. 2014/34/AB Yönetmeliği ülkemizde 30 Haziran 2016’ta Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi ve uygulanmaya başladı.
Artık her türlü işletmede proses güvenliği büyük önem taşımaktadır. Bu yüzdendir ki, prosesin güvenliği ile ilgili çok sayıda teknik düzenleme mevcuttur. Güvenlik yönetim sistemleri, SEVESO, ATEX 137 Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik ve 2014/34/AB Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler hakkındaki bu yönetmelikler proses güvenliğini sağlamak için oluşturulmuş yönetmelikler bütünün birer parçalarıdır.
ATEX’i temelde ikiye ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki, 2014/34/AB yönetmeliği kapsamında gerçekleştirilen ürün güvenliği ile ilgili belgelendirme ve ürünün CE ve Exproof markalanması üzerine yapılan çalışmalardır. İkincisi ise yönetmeliğin adından da anlaşılacağı üzere patlayıcı ortamlarda çalışan personelin olası tehlikelerden korunması için alınması gereken önlemler ile ilgilenmektedir. Periyodik Çözüm Merkezi olarak her iki alanda da hizmet vermekteyiz.
2014/34/AB Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile ilgili yönetmelik, bu teçhizat ve sistemlerin yanı sıra, patlayıcı ortamlar dışındaki amaçlar için kullanılan ancak patlama tehlikelerine karşı teçhizatın ve koruyucu sistemlerin emniyetli çalışması için gerekli olan veya buna katkı sağlayan cihazları, kumanda cihazları ve ayarlama donanımlarını da kapsamaktadır.
2014/34/AB ATEX YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA ÜRÜN BELGELENDİRME
Periyodik Çözüm Merkezi olarak; “EN 17065 Ürün Belgelendirme Kuruluşları İçin Genel Kriterler” standardının şartlarını yerine getirerek, potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan ekipman ve koruyucu sistemler üreten (Exproof ekipmanlar) imalatçıların ürünlerine CE basabilmesi ve piyasaya arzını yapabilmesi için 2014/34/AB Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelik kapsamında onaylanmış kuruluş olarak uygunluk değerlendirme çalışmalarını yapmak ve ATEX belgesi verebilmek için yetkimiz bulunmaktadır.
Proses güvenliğinin öneminin bilincinde bir yaklaşım ile Periyodik Çözüm Merkezi olarak, ürünlerin CE ve Exproof markalama maksatlı uygunluğunun değerlendirilmesi ve belgelendirilmesi için üreticilerimize hizmet vermekteyiz.
Yönetmelik; ürünleri, kullanım yerindeki gaz, toz, buhar ve sis muhtevasına, ürünün kullanım şekli ve ürün özelliklerine göre farklı sınıflara ayrılmaktadır. Örneğin, madenlerde kullanılan ekipmanlar ile maden dışında kullanılan ekipmanlar farklı, içten yanmalı ve elektrikli motorlar ile diğer teçhizatlar farklı sınıflara dâhil olmaktadır. Bu sınıflara da bağlı olmak kaydı ile ürünlere, Komisyon tarafından belirlenen Yeni Yaklaşım Çerçevesi kapsamında uygulanan modüler sistem uygulanmak kaydı ile ürün uygunluğu değerlendirilmekte ve belgelendirilmektedir.
2014/34/AB ATEX yönetmeliği kapsamında aşağıdaki modüller için belge verme yetkimiz bulunmaktadır.
EK-3 Modül B: AB tip incelemesi
EK-4 Modül D: İmalat sürecinin kalite güvencesini esas alan tipe uygunluğu
EK-5 Modül F: Ürün doğrulamayı esas alan tipe uygunluk
EK-6 Modül C1: Denetimli ürün deneyi ve üretimin dahili kontrolünü esas alan tipe uygunluk
EK-7 Modül E: Ürün kalite güvencesini esas alan tipe uygunluk
EK-8 Modül A: Üretimin dahili kontrolü
EK-9 Modül G: Birim doğrulamasını esas alan uygunluk
Yukarıda da görüleceği üzere Periyodik Çözüm Merkezi, 2014/34/AB yönetmeliğindeki tüm modüller için ATEX belgesi vermeye yetkilidir.
2014/34/AB yönetmeliğindeki bu modüllerin hangisine ya da hangilerine göre uygunluk değerlendirme çalışmalarının yapılacağı imalatçının üreteceği ekipmanın hangi tehlikeli bölgede (zone) kullanılacağına, ürünün elektrikli ve elektriksiz ekipman özelliğine ve ürünün etiket bilgisine göre değişiklik göstermektedir.
2014/34/AB ATEX yönetmeliği kapsamında uygunluğu değerlendirilecek olan ürün için hangi modül veya modüller kombinasyonunun uygulanacağı seçilir ve varsa uyumlaştırılmış standartlar belirlenmektedir.
Süreç belirlendikten sonra üretici tarafından uygunluk beyanı ve teknik dosya gibi gerekli dokümanlar hazırlanmalıdır. Uygunluk değerlendirme çalışmaları sırasında ürüne yapılacak testleri ekipmanın koruma tipine göre hem kendi bünyemizde hem de anlaşmalı taşeron laboratuvarlarımızla iş birliği yaparak gerçekleştirebilmekteyiz. Yapılacak uygunluk değerlendirme çalışmaları sonrasında ATEX belgesi düzenlenmektedir ve üretici ürünün üzerine CE işareti iliştirebilir ve piyasaya arz edebilir.